Komentarz eksperta

Rok 2024 w logistyce to nie tylko odpowiedź na bieżące potrzeby, ale przede wszystkim przewidywanie i gotowość do przyszłych wyzwań. To, co dziś jest innowacją, wkrótce stanie się standardem – a branża, która opiera się na elastyczności i szybkim działaniu, jest na to gotowa. Jestem szalenie ciekawy co przyniesie rok 2025 w logistyce, ale zanim to nastąpi, poniżej moje krótkie podsumowanie minionego roku.

NIERUCHOMOŚCI MAGAZYNOWE I PRZEMYSŁOWE 2024

Podsumowując, rok 2024 na rynku nieruchomości magazynowych w Polsce charakteryzował się stabilizacją, wyhamowaniem wzrostu czynszów, spadkiem aktywności deweloperskiej, ale również wzrostem popytu, choć w dużej mierze opartym na renegocjacjach. Najemcy coraz bardziej zwracają uwagę na ekologiczne rozwiązania, a rynek dostosowuje się do ich potrzeb.

• Stabilizacja rynku: Rynek magazynowy w Polsce w 2024 roku wszedł w fazę stabilizacji, charakteryzującą się mniejszą aktywnością deweloperską i większym naciskiem na projekty dostosowane do potrzeb najemców.
• Wzrost czynszów wyhamował: Wzrost czynszów był znacznie mniejszy niż w 2023 roku, a w niektórych regionach odnotowano nawet ich spadki. Stawki czynszów bazowych utrzymywały się na stabilnym poziomie, z wahaniami w zależności od lokalizacji i rodzaju obiektu.
• Spadek aktywności deweloperskiej: Aktywność deweloperów w pierwszych trzech kwartałach 2024 roku wyniosła 2,1 mln mkw., co oznacza spadek o 33% w porównaniu z rokiem poprzednim. Spadł również wolumen rozpoczynanych nowych projektów.
• Wzrost popytu brutto: Popyt brutto na powierzchnie produkcyjne i logistyczne w Polsce w okresie I-III kw. 2024 r. wyniósł 3,8 mln mkw., co stanowi wzrost o 2,5% w porównaniu z rokiem poprzednim. Znaczną część tego popytu stanowiły jednak renegocjacje umów.
• Dominacja nowych umów i ekspansji: W strukturze najmu dominowały nowe umowy i ekspansje, które odpowiadały za 61% wolumenu wszystkich transakcji.
• Największe zapotrzebowanie na powierzchnie: Największe zapotrzebowanie na powierzchnię magazynową odnotowano w województwach mazowieckim, dolnośląskim i łódzkim.
• Pustostany: Nastąpiła lekka kompresja stóp pustostanów. Na koniec września 2024 roku, zasoby nowoczesnej powierzchni magazynowej w Polsce osiągnęły poziom 34 mln mkw..
• Powierzchnia w budowie: Na koniec pierwszego półrocza 2024 roku w budowie znajdowało się blisko 2 mln mkw. powierzchni magazynowej. Całkowity wolumen powierzchni w budowie w III kwartale wyniósł 1,9 mln m2 .
• Duża podaż: Całkowita podaż powierzchni magazynowej, dzięki realizacji 1,4 mln m² w pierwszym półroczu, osiągnęła wielkość 32,3 mln m².
• Wzrost znaczenia ESG: Najemcy zwracają coraz większą uwagę na aspekty związane z ESG (Environmental, Social, and Governance), w tym na energooszczędność budynków. Deweloperzy starają się certyfikować obiekty w systemie BREEAM.
• Preferencja istniejących lokalizacji: Z powodu kosztów i trudności z zatrudnieniem, najemcy preferują pozostanie w obecnych lokalizacjach.
• Trend nearshoringu i reshoringu: Obserwowano kontynuację trendu nearshoringu i reshoringu, czyli relokacji produkcji bliżej kooperantów, dostawców i rynków zbytu.

TRENDY TECHNOLOGICZNE W MAGAZYNOWANIU I LOGISTYCE W 2024

Podsumowując, rok 2024 był czasem dynamicznego rozwoju technologii w magazynowaniu i logistyce, z naciskiem na automatyzację, sztuczną inteligencję i zrównoważony rozwój. Firmy coraz częściej inwestują w innowacyjne rozwiązania, aby zwiększyć efektywność, obniżyć koszty i poprawić jakość obsługi klienta.

Automatyzacja i robotyzacja:

Wdrożenia autonomicznych robotów, takich jak Skypod firmy Exotec, do transportowania towarów w magazynach między regałami a stacjami kompletacji. ILS uruchomił taki system w swoim centrum logistycznym w Zakroczymiu, wykorzystując ponad 200 robotów.

Roboty humanoidalne do wykonywania różnorodnych zadań magazynowych, np. przenoszenie pojemników, wspieranie automatyzacji i kompletacja produktów, czego przykładem jest wdrożenie robotów Reflex przez GXO Logistics.

Zrobotyzowane ramiona, np. „Leleka” od Arvato, wspomagane AI, do automatyzacji kompletacji i sortowania, szczególnie w branży modowej. Leleka identyfikuje produkty, sprawdza ich ułożenie i czytelność kodów kreskowych.

Automatyczne systemy transportu palet w magazynach, co usprawnia przepływ towarów, zmniejsza ruch wózków widłowych i hałas, jak w nowym kompleksie logistycznym Maspex w Tymbarku.

Centra dystrybucyjne w pełni zrobotyzowane, wykorzystujące systemy automatyzacji, sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe, jak planowane centrum dystrybucyjne Auchan we współpracy z Ocado.

Sztuczna inteligencja (AI) i uczenie maszynowe (ML):

Optymalizacja łańcucha dostaw poprzez analizę danych, prognozowanie popytu, i zarządzanie zapasami. Systemy AI umożliwiają firmom lepsze dostosowanie ilości produktów do potrzeb, redukując nadwyżki.

Wykorzystanie AI do przewidywania potencjalnych awarii i optymalizacji tras, co minimalizuje przestoje i obniża koszty, czego przykładem jest zastosowanie AI przez Maersk.

Ułatwianie transakcji celnych poprzez platformy internetowe z AI, które dostarczają informacji o formalnościach, wymaganiach i szacowanych kosztach, tak jak platforma MyGTS od DHL Express.

Personalizacja zakupów i wsparcie klientów w sklepach internetowych, dzięki inteligentnym sugestiom i rekomendacjom opartym na AI, co stosuje Auchan.

Generatywna AI do tworzenia nowych scenariuszy, prognozowania wymagań i identyfikacji optymalnych tras w przypadku zakłóceń.

Systemy zarządzania zapasami oparte na AI, pomagające w redukcji marnowania żywności, co stosuje sieć Netto.

Systemy informatyczne i platformy:

Banki informacji integrujące dane z różnych etapów łańcucha dostaw, umożliwiające lepszą widoczność, optymalizację procesów i szybsze reagowanie na zmiany.

Platformy internetowe dla klientów do samodzielnego wysyłania przesyłek międzynarodowych, śledzenia ich oraz oszacowywania kosztów, jak ShipNow od DHL Express.

Platformy do zarządzania łańcuchem dostaw, oparte na technologii AI, jak platforma RELEX Solutions wdrożona przez Auchan, która usprawnia planowanie popytu, dostępność produktów i zasobów.

Cyfryzacja procesów i wdrożenie oprogramowania do zarządzania dostawami i optymalizacji logistyki ostatniej mili.

Technologie mobilne:

Wykorzystanie autonomicznych robotów mobilnych (AMR) do transportu towarów w magazynach, jak w magazynie DB Schenker w Rudnej, gdzie wdrożono ponad 100 takich robotów.

Systemy pick-to-light wspierające kompletację zamówień.

Zrównoważony rozwój i ekologia:

Optymalizacja tras dostaw i zmniejszenie emisji CO2 poprzez lepsze zarządzanie i konsolidację zamówień.

Ograniczenie marnotrawstwa żywności poprzez dokładniejsze prognozowanie i zarządzanie zapasami.

Certyfikacja środowiskowa BREEAM dla budynków magazynowych, co świadczy o ich przyjazności dla środowiska.

Automatyczne systemy pakowania pozwalające na ograniczenie zużycia toreb i innych zabezpieczeń.

Inne trendy:

Dynamiczne prognozowanie popytu staje się kluczowe dla firm, wykorzystując AI, IoT i uczenie maszynowe do analizy danych w czasie rzeczywistym.

Większa przejrzystość w zakresie kosztów i opłat celnych dla klientów, szczególnie w e-commerce, co zwiększa zaufanie.

WYZWANIA I KRYZYSY 2024

Podsumowując, rok 2024 był pełen wyzwań dla łańcuchów dostaw, obejmując zakłócenia w transporcie kolejowym, morskim i lotniczym, a także protesty i awarie systemów.

• Strajki w transporcie kolejowym: Niemiecki związek zawodowy maszynistów GDL zorganizował strajk na sieci kolejowej, który spowodował chaos i utrudnienia w transporcie, zarówno pasażerskim, jak i towarowym. Strajk spowodował, że wiele pociągów zostało zatrzymanych jeszcze przed jego rozpoczęciem, aby uniknąć utknięcia na trasach. Deutsche Bahn wprowadziły awaryjny rozkład jazdy z poważnymi ograniczeniami.
• Kryzys na Morzu Czerwonym: Ataki Huti na statki handlowe na Morzu Czerwonym zmusiły firmy transportowe, takie jak CMA CGM i Maersk, do wstrzymania tranzytu przez ten region. Spowodowało to przekierowanie statków wokół Afryki, co wydłużyło czas dostawy i zwiększyło koszty. Maersk zawiesił tranzyt przez Morze Czerwone i Zatokę Adeńską dwukrotnie w ciągu dwóch tygodni.
• Strajki w Lufthansie: Związek zawodowy Verdi ogłosił 27-godzinny strajk pracowników naziemnych Lufthansy, co dotknęło ponad 100 000 pasażerów i spowodowało odwołania lotów. Strajk objął również pracowników Lufthansa Technik, Lufthansa Cargo oraz Lufthansa Engineering & Operational Services.
• Protesty rolników i transportowców: Ogólnopolskie protesty rolników, blokujące drogi, rozszerzyły się na branżę transportową. Przewoźnicy dołączyli do blokad, domagając się m.in. wprowadzenia minimalnych stawek za usługi transportowe. Protesty rolników w wielu krajach UE, w tym we Francji i Niemczech, spowodowały utrudnienia dla transportu drogowego i uwięzienie kierowców na parkingach.
• Awaria systemu Windows: Globalna awaria systemu operacyjnego Windows, spowodowana błędem w aktualizacji oprogramowania, utrudniła prace wielu lotnisk na całym świecie. Spowodowało to odwołanie około 1400 lotów. W Polsce problemy wystąpiły m.in. na lotniskach w Poznaniu, Krakowie, Warszawie, Wrocławiu i Gdańsku.
• Kontrole graniczne: Kilka krajów europejskich, w tym Austria, Francja i Dania, przedłużyło kontrole graniczne w strefie Schengen. Kontrole te powodują utrudnienia w transporcie drogowym i opóźnienia w dostawach.
• Problemy Poczty Polskiej: Poczta Polska zmagała się z gigantycznymi stratami finansowymi, co skutkowało wstrzymaniem wydatków, inwestycji, naboru pracowników oraz podwyżek. Firma planuje sprzedaż nieruchomości.
• Wyjście Everli z Polski: Platforma Everli, która jako pierwsza umożliwiła zakupy przez internet w Biedronce i Lidlu, zakończyła działalność w Polsce.

ROZWÓJ BIZNESU LOGISTYCZNEGO 2024

Poniższe wydarzenia i trendy pokazują, że rok 2024 był rokiem dynamicznych zmian i rozwoju w branży logistycznej, z naciskiem na innowacje, automatyzację, ekspansję na nowe rynki, zrównoważony rozwój oraz adaptację do zmieniających się warunków rynkowych i wyzwań geopolitycznych.

• Wzrost optymizmu w sektorze logistyki i łańcucha dostaw Wskaźnik optymizmu w tym sektorze osiągnął najwyższy poziom od pięciu lat, wynosząc 52,2. Poprawa nastrojów jest związana ze słabnącą presją gospodarczą, niższą inflacją i pozytywnymi wynikami PKB.
• Lepsze warunki biznesowe Prawie 6 na 10 przedstawicieli branży ocenia obecne warunki biznesowe jako lepsze lub takie same jak rok temu. Wzrosło również znaczenie umiejętności pracowników w Polsce na tle UE.
• Zwiększone zapotrzebowanie na powierzchnie magazynowe 56% firm odnotowało zwiększone zapotrzebowanie na powierzchnię logistyczną w 2024 r. Wzrost ten jest spowodowany dynamicznym rozwojem e-commerce oraz potrzebą zwiększania zapasów.
• Wzrost znaczenia przepustowości transportu i powierzchni magazynowej Przepustowość transportu jest wskazywana jako czynnik najbardziej pozytywnie wpływający na wyniki firm (39%), a na drugim miejscu znajduje się wielkość powierzchni magazynowej.
• Negatywne czynniki wpływające na branżę Wzrost cen paliw i energii oraz wyższe koszty pracy są wskazywane jako główne negatywne czynniki.
• Transformacja Poczty Polskiej Poczta Polska otrzymała dofinansowanie i rozpoczęła plan transformacji, obejmujący m.in. modernizację IT, optymalizację zatrudnienia i przekształcenie placówek w obiekty handlowe. Wprowadzono również Plan Dobrowolnych Odejść dla pracowników administracji.
• Współpraca Allegro z innymi firmami logistycznymi Allegro rozszerzyło współpracę z Orlenem, umożliwiając dostawy do punktów Orlen Paczka. Ponadto, nawiązało współpracę z DHL, integrując automaty paczkowe DHL Box, punkty odbioru DHL POP i kuriera DHL z programem Allegro Delivery.

Ekspansja automatów paczkowych

Biedronka rozpoczęła budowę sieci automatów paczkowych przy swoich sklepach.

DPD Polska ma już 9 tysięcy automatów paczkowych.

Orlen Paczka zwiększył liczbę automatów do ponad 4,5 tysiąca.

• Nowe formaty odbioru przesyłek: DPD uruchomiło pierwszy w Polsce punkt DPD Pickup Drive, umożliwiający odbiór i nadawanie przesyłek bez konieczności opuszczania samochodu.
• InPost nabył Menzies Express i Newstrade: Grupa InPost nabyła pozostałe 70% udziałów Menzies Express i Newstrade, co pozwoli na pełną kontrolę procesu logistycznego w Wielkiej Brytanii.
• Rozwój usług „recommerce”: DHL Supply Chain nawiązało współpracę z Reflaunt w celu optymalizacji procesów logistycznych w sektorze odsprzedaży odzieży używanej.

Przejęcia i partnerstwa w branży logistycznej

Duński DSV przejął niemieckiego Schenkera.

DHL Global Forwarding zakończyło przejęcie arabskiego spedytora Danzas AEI Emirates.

Rozwój zagranicznych centrów dystrybucyjnych

LPP Logistics uruchomiło pierwsze zagraniczne centrum dystrybucyjne w Rumunii.

Spiżarnia otworzyła nowy magazyn w Wielkiej Brytanii.

• Rozszerzenie oferty platform dostaw Pyszne.pl planuje wprowadzić do swojej oferty nowe kategorie produktów, takie jak drobna elektronika.
• Współpraca Poczty Polskiej z Grupą Eurocash Poczta Polska rozszerzyła sieć punktów odbioru i nadawania przesyłek o sieci Duży Ben i Euro Sklep, należące do Grupy Eurocash.
• Wzrost automatyzacji w logistyce Ochama (spółka należąca do chińskiej grupy JD.com) uruchomiła w Polsce zautomatyzowane centrum dystrybucyjne.
• Kontynuacja współpracy logistycznej: DSV i Tchibo Polska kontynuują współpracę w zakresie logistyki i transportu drogowego.
• Dobre perspektywy dla logistyki kontraktowej Globalny rynek logistyki kontraktowej przyspieszył wzrost w 2024 roku. Wartość tego rynku w 2023 roku wzrosła o 3,5%, a prognozy na 2028 rok są obiecujące. E-commerce stanowi znaczącą część przychodów w logistyce kontraktowej.
• Wzrost znaczenia e-commerce Handel internetowy odgrywa coraz większą rolę w logistyce, generując wzrost przychodów. Prognozowany jest dalszy wzrost przychodów z e-commerce B2C w kolejnych latach.
• Stabilizacja na rynku magazynowym Rynek magazynowy wykazuje oznaki stabilizacji po spadku wolumenu inwestycji w pierwszej połowie 2024 roku, a aktywność inwestorów zaczyna się odbudowywać.
• Rosnące znaczenie projektów „brownfield” Inwestorzy coraz bardziej interesują się projektami typu „brownfield”, szczególnie na Górnym Śląsku.
• Wzrost popularności transportu intermodalnego Transport intermodalny zyskuje na popularności jako jeden z głównych trendów w branży TSL.
• Geopolityka i cyberbezpieczeństwo jako główne zagrożenia Napięcia geopolityczne i cyberataki są największymi zagrożeniami dla łańcuchów dostaw. Firmy coraz częściej inwestują w rozwiązania cyfrowe w celu zwiększenia odporności łańcuchów dostaw.
• Wzrost zamówień na Black Friday Eksperci szacują, że tegoroczna liczba zamówień w okresie Black Friday może wzrosnąć o 10% w porównaniu do zeszłego roku.
• Polskie magazyny obsługują Europę Polskie magazyny stają się ważnym zapleczem logistycznym dla całej Europy.

TRANSPORT w 2024

Podsumowując, rok 2024 był trudny dla branży transportowej, szczególnie w transporcie międzynarodowym, z powodu spadku koniunktury i wzrostu kosztów. Pojawiły się jednak pewne pozytywne sygnały, takie jak ożywienie na rynku krajowym i stabilizacja w sektorze magazynowym. W 2025 roku przewoźnicy powinni przygotować się na dalszy wzrost kosztów i zaostrzenie kontroli, a także dostosować się do nowych regulacji środowiskowych.

• Spadek koniunktury w transporcie międzynarodowym: Spadek rozpoczął się już w połowie 2023 roku i trwał w roku 2024, z niewielkimi oznakami poprawy pod koniec roku. Głównymi przyczynami były kryzys gospodarczy w Europie, szczególnie w Niemczech, co skutkowało mniejszą ilością zleceń dla polskich przewoźników.
• Walka konkurencyjna: Na rozdrobnionym rynku przewoźników, nawet niewielkie wahania koniunktury wywoływały ostrą konkurencję, która nie zawsze była uczciwa, co prowadziło do zaniżania cen.
• Ceny spotowe niższe niż kontraktowe: Ceny na rynku spotowym utrzymywały się poniżej cen kontraktowych, co było kuriozalną sytuacją, gdyż to duże firmy kontraktowe powinny mieć niższe ceny ze względu na optymalizację kosztów.
• Ekspansja spedycji na rynek kontraktowy: Spedycje aktywnie wchodziły w kontrakty, wykorzystując niższe ceny przewoźników spotowych, co zagrażało większym firmom transportowym.
• Wzrost restrukturyzacji firm transportowych: Wzrost liczby restrukturyzacji firm transportowych, na przykładzie Śląska, gdzie odnotowano ośmiokrotny wzrost w porównaniu z okresem sprzed dwóch lat.
• Ożywienie na rynku krajowym: W przeciwieństwie do transportu międzynarodowego, na rynku krajowym dało się zauważyć pewne ożywienie, szczególnie w sektorze FMCG i handlu detalicznym, z widocznymi „peakami” przed świętami. >Wzrost znaczenia rynku krajowego dla polskich przewoźników: Firmy, które zdywersyfikowały działalność, dzieląc ją między transport międzynarodowy i krajowy, mogły uznać to za dobrą decyzję.
• Stabilizacja na rynku magazynowym: Po okresie dużych wzrostów w czasie pandemii, rynek magazynowy w 2024 roku ustabilizował się. Polska przekroczyła 33 miliony metrów kwadratowych nowoczesnej powierzchni magazynowej i stała się piątym rynkiem w Europie pod względem dostępnej powierzchni.
• Wzrost wynajmu powierzchni magazynowej: W ciągu trzech kwartałów 2024 roku wynajęto blisko 4 miliony metrów kwadratowych powierzchni magazynowej, z czego większość stanowiły nowe powierzchnie.
• Stabilny poziom pustostanów: Poziom pustostanów ustabilizował się na poziomie około 8%, co uznano za zdrowy poziom na tle innych krajów.
• Boom w e-commerce: Sprzedaż internetowa rosła, a wyniki firm takich jak InPost wskazywały na wzrost sprzedaży o 20%. Jednocześnie sprzedawcy internetowi odczuwali presję ze strony platform sprzedażowych, które podnosiły opłaty.
• Wzrost kosztów pracy: Koszty pracy dla pracodawców w transporcie wzrosły o około 1000 zł na pracownika, z czego tylko niewielka część trafiła do kierowców. W 2025 roku spodziewany jest dalszy wzrost kosztów, wynikający z podwyżek płacy minimalnej i składek ZUS.
• Problemy z zatrudnieniem kierowców: Kurczenie się polskiego rynku pracy, starzenie się kierowców i trudności z pozyskiwaniem pracowników z zagranicy były znaczącym problemem.
• Długie terminy oczekiwania na dokumenty: Polska ma najdłuższe w Europie terminy wydawania dokumentów komunikacyjnych, co utrudnia działalność firm transportowych.
• Nowe regulacje dotyczące tachografów: W 2024 roku wprowadzono obowiązek wymiany tachografów na nowsze modele, co wiązało się z kosztami i problemami z dostępnością warsztatów. Szacuje się, że do końca roku tylko około połowa pojazdów miała wymienione urządzenia.
• Zaostrzenie kontroli: Wzrost częstotliwości i zakresu kontroli, w tym kontroli odpoczynków tygodniowych, kabotaży i płac sektorowych, które miały być bardziej szczegółowe w 2025 roku. Okres kontroli na drogach ma być wydłużony do 56 dni.
• Dyrektywa o pracy za pośrednictwem platform internetowych: Dyrektywa unijna, która może objąć firmy kurierskie, potencjalnie zwiększając koszty zatrudnienia, poprzez wymóg zatrudniania kurierów na umowę o pracę.
• Wymogi ESG i dekarbonizacja: Coraz więcej firm musi raportować działania związane z ESG, a klienci oczekują danych do swoich raportów. Firmy są zmuszone do dekarbonizacji i redukcji emisji gazów cieplarnianych.
• Wprowadzenie normy Euro 7: Nowe przepisy dotyczące emisji spalin, które zaostrzają normy, szczególnie dla autobusów i samochodów ciężarowych. Wprowadzenie paszportów ekologicznych dla nowych pojazdów. Norma Euro 7 wprowadza również regulacje dotyczące maksymalnego okresu eksploatacji pojazdów i trwałości akumulatorów.
• Zakaz przewozu jednorazowych e-papierosów: Niektóre firmy transportowe, np. Cargolux, wprowadziły zakaz przewozu jednorazowych e-papierosów ze względu na ich szkodliwy wpływ na zdrowie i środowisko.
• Wzrost opłat drogowych: Planowane zmiany w systemie opłat drogowych, które mogą zwiększyć koszty dla najbardziej emisyjnych pojazdów.
• Potencjalne zmiany w globalnych łańcuchach dostaw: Zmiany w polityce handlowej USA mogą wpłynąć na przepływ towarów i dać szansę na zwiększenie eksportu z Polski, ale jednocześnie mogą zwiększyć konkurencję ze strony Chin na rynku europejskim.